Koliko puta si dogovorio sastanak kod Konja? Ili uslikao selfi kod Pobednika? Ili blejao kod Vuka? Svako ko živi u Beogradu, mada i oni koji su bar jednom bili u njemu znaju za te čuvene spomenike. Kako i da ne znaju, stoje tu od… oduvek? Pa i ne baš.
Svima su nama oni poznati, ali koliko nas tačno zna šta oni predstavljaju i kako su se uopšte našli tu? Ti što znaš ti prestani sa čitanjem, tebi svaka čast. Vi ostali krenite sa mnom na jedan kratak put kroz vreme.
Prva stanica – spomenik knezu Mihailu Obrenoviću u narodu poznat kao „kod konja”. Mada osim sto je u pitanju vranac i što ga je knez dobio na poklon dok se vraćao sa svadbenog putovanja iz Rumunije, konj i nema toliki značaj. Na njemu se nalazi oslobodilac Srbije, knez Mihailo Obrenović koji svojom rukom pokazuje na u tom trenutku još neoslobođene teritorije Srbije. Spomenik je, pobedivši ostalih šesnaest radova, izdradio italijanski vajar Enrico Pazzi, a svečano je otkriven 1882. godine.
Sledeći nama svima poznat spomenik je Pobednik. Ta bronzana naga muška figura sa sokolom u levoj ruci i spuštenim mačem u desnoj podignuta je 1928. godine povodom proslave desetogodišnjice proboja Solunskog fronta. Prvobitno je to trebala da bude fontana smeštena na Trgu republike, ali je ta odluka naišla na veliku kritiku javnosti zbog izgleda spomenika te je premešten na Kalemegdan gde se i dan danas nalazi.
Naše treće stajalište je spomenik Nikoli Pašiću podignut 1998. godine na trgu koji takođe nosi njegovo ime. Nikola Pašić je bio istaknuti političar koji je u političkom životu Srbije je proveo 48 godina. Naravno, nije dovoljno biti samo političar pa zaslužiti spomenik i trg, naprotiv, Nikola Pašić je bio i predsednik Narodne skupštine, predsednik Vlade, predsednik beogradske opštine, poslanik Srbije u Rusiji kao i bio jedan od glavnih tvoraca Vidovdanskog ustava 1921. godine kojim je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca dobila oblik unitarne monarhije.
Dalje nastavljamo do Slavije, gde se nekada nalazio spomenik Dimitriju Tucoviću zajedno sa njegovim posmrtnim ostacima koji su sada premešteni u Aleju velikana, a spomenik će, nakon završetka radova, biti vraćen na isti trg. Dimitrije Tucović je bio istaknuti teoretičar i vođa socijalističkog pokreta u Kraljevini Srbiji, a čitav život je posvetio borbi za radnička i ljudska prava, ravnopravnost polova, opšte pravo glasa, socijalnu pravdu i građansku slobodu. Poginuo je 1914. godine u Kolubarskoj bici. Jugoslovenski komunisti, koji su ga smatrali za svoju preteču, su mu počast odali prebacujući njegove posmrtne ostatke sa lazarevačkog vojnog groblja na trg Slavija, koji je tada nosio njegovo ime, i postavljajući njegov spomenik 1949. godine na istom mestu.
Naše peto stajalište će biti u prelepom i jednom od omiljenih izletišta u Beogradu, u parku Topčideru. Tu imamo čak dva spomenika. Jedan od njih je spomenik Obelisk, podignut u čast povratka kneza Miloša Obrenovića u Srbiju 1859. godine, kada je opet uspostavljena vlast Obrenovića. Spada u jedan od najranijih javnih spomenika u Beogradu. Nadomak njega nalazi se spomenik Arčibaldu Rajsu, izrađen 1931. godine u znak zahvalnosti švajcarskom forenzičaru koji je svoj rad posvetio istraživanju zločina nad srpskim stanovništvom u Prvom svetskom ratu.
Sa jednog lepog mesta koje nam je priroda dala prelazimo na drugo, možda čak i lepše – Avalu. Na njoj se nalazi čuveni spomenik Neznanom junaku, kao znak počasti svim palim ratnicima u ratovima od 1912-1918 godine. Podignut je 1938. godine po želji kralja Aleksandra I Karađorđevića, kako bi se i Jugoslavija pridružila savezničkim zemljama koje su podigle takođe spomenik neznanom junaku i predstavlja najmonumentalniji javni spomenik.
Sada se nalazimo kod Vuka, odnosno kod spomenika Vuku Stefanoviću Karadžiću, reformatoru srpskog jezika. Spomenik je podignut 1937. godine, a mnogi kažu da figura deluje skromno jer je i on sam baš takav i bio, skroman čovek i neponovljiv stvaralac.
Skoro pa preko puta, tu odmah iza ćoška, na platou ispred Tehničkih fakulteta, nalazi se spomenik Nikoli Tesli, koji je podignut 1963. godine.
U Tašmajdanskom parku nalazi se spomenik sa jednom od najtužnijih priča, a posvećen je deci nastradaloj u NATO bombardovanju. Spomenik nosi ime „Bili smo samo deca”, a u dnu se nalazila bista koja je predstavljala Milicu Rakić, devojčicu koja je nastradala od gelera dok je sedela na noši. Međutim, ta bista je ukradena i nikada više nije pronađena.
Naše poslednje stajalište je Karađorđev park gde se nalazi prvi podignuti javni spomenik. Podignut je 1848. godine, a posvećen je junacima Prvog srpskog ustanka stradalim 1806. godine pri zauzimanju Beograda.
Na beogradskim trgovima i u parkovima u deset gradskih opština podignuto je 192 spomenika i postavljeno 237 skulptura. U prigradskim opštinama ima 70 spomenika i skluptura.
Istorijski grad prepun uspomena, koje te čekaju da dođeš da ti ispričaju svoju priču. Nastavi da neguješ našu tradiciju čuvajući ove spomenike.
Nadam se da si uživao u vožnji i budi slobodan da obiđes čitav niz onih koji ovde nisu pomenuti. Nećeš se pokajati.
Autorka : Milica Zubac
Fotografija je preuzeta sa ovog sajta.